Znacie koło przywileju? Dostałam takie wydrukowane na warsztacie antydyskryminacyjnym organizowanym przez Fundacja HerStory  (fajny warsztat, polecam), a do tego ćwiczenie. Określić swoje miejsce w każdej z kategorii. Pozaznaczałam sobie kropkami miejsca, w których się odnajduję, a potem je połączyłam. Podobno wychodzi z tego kwiatek. Mi wyszedł kot. Taki trochę krzywy, ale całkiem blisko środka. Dodałam mu oczy. I patrzę na tego kota, i tak się zastanawiam jak często myślę sobie, że język kraju, w którym mieszkam jest moim pierwszym językiem. Albo że jestem biała. Sprawna.
Czym jest koło przywileju?
Koło przywileju to jedno z narzędzi pomocnych w rozumieniu koncepcji intersekcjonalności. Ma swoje korzenie w pracach czarnych feministek, z przełomu XIX i XX wieku (m.in. Sojourner Truth czy Anna Julia Cooper). Zwracały one uwagę, że ruch feministyczny koncentruje się na problemach białych heteroseksualnych kobiet z wyższych klas społecznych, pomijając problemy kobiet czarnych, biednych czy lesbijek. Ale temat nie dotyczy wyłącznie feminizmu. Różne cechy tożsamości przecinają się ze sobą, a osoby mogą doświadczać wykluczenia równocześnie ze względu na kilka z nich. Na przykład, wiele badań wskazuje, że sytuacja nieheteronormatywnych osób w społeczności romskiej jest podwójnie trudna. Doświadczają one ostracyzmu i wykluczenia zarówno z własnej społeczności, jak dyskryminacji ze strony społeczeństwa ze względu na pochodzenie. Przykłady różnych kombinacji zapewne można by mnożyć w nieskończoność.
Ze mną zostaje refleksja z doświadczania siebie i swoich tożsamości na tym kole i wspomnienie komentarza osoby prowadzącej warsztat, że przywileje są przezroczyste. No. Chyba są.
**Koło w języku polskim pochodzi z podręcznika trenerskiego "Edukacja antydyskryminacyjna" pod red. Mai Branki i Dominiki Cieślikowskiej
**Więcej o wspomnianych badaniach dotyczących społeczności romskiej tutaj: https://cz.boell.org/en/2022/01/26/lgbtiq-roma-invisible-minority